Wat is antimicrobiële resistentie (AMR)?
Antibioticaresistentie is al jaren een bekende term, maar niet alleen bacteriën kunnen ongevoelig worden voor geneesmiddelen. Naast bacteriën kunnen ook virussen, schimmels en parasieten resistentie ontwikkelen. Om de resistentie van deze ziekteverwekkers te omvatten, gebruiken we de term “antimicrobiële resistentie” (AMR). Resistentie zorgt ervoor dat infecties moeilijk of zelfs helemaal niet behandeld kunnen worden.
Wil je meer weten over antimicrobiële en antibioticaresistentie? Bekijk dan de filmpjes, animaties en andere informatie op deze pagina.
Meer informatie?
Wil je meer weten over antibioticaresistentie of de regionale zorgnetwerken AMR? Kijk dan op de site van het zorgnetwerk in jouw regio. Hier vind je informatie over lopende projecten, het risicoprofiel van jouw regio en andere informatie.
Antibioticaresistentie - in het kort
In de zorg zijn infecties een veelvoorkomend begrip. Infecties worden veroorzaakt door micro-organismen, zoals bacteriën en virussen. Zoals we tijdens de coronapandemie hebben gemerkt, verspreiden virussen en bacteriën (en dus ook resistente varianten) zich over de hele wereld. Infecties met resistente bacteriën zijn moeilijk te behandelen. Tegen bacteriële infecties worden antibiotica gebruikt, echter kunnen deze niet zomaar gebruikt worden. Zo is het belangrijk de kuur af te maken, ook als je geen klachten meer hebt en geen oude antibiotica te gebruiken. De reden hiervoor is dat als een antibioticum niet zorgvuldig wordt gebruikt, deze minder goed werkt tegen bacteriën. De bacterie kan dan ‘resistent’ worden tegen antibiotica.
Het probleem is dat steeds meer bacteriën, die bij mensen infecties kunnen veroorzaken, resistent blijken te zijn tegen deze laatste redmiddelen. De keuze voor een antibioticum dat goed werkt, wordt hierdoor steeds moeilijker. Als infecties niet meer behandeld kunnen worden, worden medische behandelingen zoals operaties risicovoller. Ook leidt het tot langere opnameduur en hogere zorgkosten. De verspreiding van resistente bacteriën leidt ertoe dat steeds meer kwetsbare mensen blootgesteld worden en het aantal moeilijk of niet te behandelen infecties toeneemt. Dit kan uiteindelijk leiden tot meer sterfte.
Wil je meer weten over antibioticaresistentie en hoe dit ontstaat? Bekijk dan de filmpjes van het RIVM of lees meer op de site Zorg voor beter.
Wat is antibioticaresistentie? (RIVM)
EenVandaag in de klas: Antibioticaresistentie
AMR@RIVM nieuwsbrief
Vanuit het RIVM wordt vier keer per jaar een nieuwsbrief verstuurd met berichten rondom antimicrobiële resistentie. In de nieuwsbrief van vorige maand is onder andere aandacht voor de volgende onderwerpen:
- Sinds augustus 2023 is sprake van een sterke toename van het aantal infecties met een fusidinezuur-resistente MRSA met MVLA-type MT 4627.
- Op 18 januari 2024 heeft het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI) de SRI-richtlijn meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) gepubliceerd. Dit is een overkoepelende richtlijnen ter herziening van de WIP-richtlijnen ‘MRSA ziekenhuizen’, ‘MRSA thuiszorg’, ‘MRSA verpleeghuizen’, ‘MRSA verzorgingshuizen’, en ‘MRSA revalidatiecentra’.
- Het RIVM werkt internationaal op verschillende niveaus aan AMR. om kennis en bewustzijn over risico’s en effectieve actie tegen resistentie ook buiten Nederland te versterken. Afgelopen jaar heeft het RIVM bijvoorbeeld gewerkt aan een project in Colombia, in opdracht van de Nederlandse ambassade in Colombia: CO-ACTION (‘Collaboration on AMR, for Colombia To Initiate Opportunities with the Netherlands, focused on reduction of AMR in a One Health perspective’).
- Sinds 13 februari 2024 doet Nederland samen met 29 andere landen mee aan het EU-JAMRAI 2 project. Het doel van dit project is het bestrijden van AMR door middel van een One Health benadering.
Lees hier de hele nieuwsbrief en/of meld je aan voor de komende AMR@RIVM nieuwsbrieven
Wat kun je als zorgprofessional doen om resistentie te voorkomen?
- Voorkom infecties door goede handhygiëne, een schone werkomgeving en zorg voor schone hulpmiddelen/ steriele instrumenten.
- Schrijf alleen antibiotica voor wanneer deze nodig zijn en schrijf voor volgens de richtlijnen.
- Meld infecties veroorzaakt door een multiresistente bacterie in surveillance systemen.
- Informeer patiënten/cliënten op welke manier zij antibiotica juist kunnen gebruiken.
- Informeer patiënten/cliënten hoe zij infecties kunnen voorkomen door goede hygiëne.
Ervaringsverhaal patiënt
Antibioticaresistentie heeft grote gevolgen voor de zorgprofessionals, maar natuurlijk ook voor de patiënten zelf. Rezisto heeft een video gemaakt waarin een patiënt zelf vertelt wat de gevolgen zijn van het dragerschap van een resistente bacterie.
Ook de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) verzamelden verschillende verhalen van patiënten. Benieuwd naar hun ervaringen? Lees ze op: https://www.gezondheidsfondsen.nl/activiteit/infectieziekten-en-antimicrobiele-resistentie/
SGF zet zich in om meer aandacht voor antimicrobiële resistentie en mogelijke nieuwe pandemieën, veroorzaakt door infectieziekten, te krijgen.
E-learning ABR voor verpleegkundigen en verzorgenden
Welke factoren spelen een rol bij het ontstaan van antibioticaresistentie en infecties? En hoe voorkom je het? Dat leer je in de e-learning Antibioticaresistentie gemaakt door Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en vier AMR zorgnetwerken.
Als begeleider, (wijk)verpleegkundige, verzorgende of doktersassistent kom je in aanraking met infecties en antibioticaresistentie. Dan is het belangrijk om te weten hoe je daarmee omgaat. Volg daarom in slechts 1 uur deze nascholing. Daarna kun je precies uitleggen wat antibiotica is en hoe je er verantwoord mee omgaat. Ook weet je meer over luchtweg- en urineweginfecties en hoe je infecties en antibioticaresistentie kunt voorkomen.